Theo tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt, việc thực hiện văn khấn rước ông bà ngày 29 Tết là một nghi lễ quan trọng, thể hiện lòng thành kính và mong muốn mời gọi gia tiên về sum họp cùng con cháu trong dịp Tết Nguyên Đán, tạo nên không khí đoàn viên, ấm cúng.
Ý Nghĩa và Thời Điểm Thực Hiện Lễ Cúng Rước Ông Bà
Phong tục truyền thống của dân tộc ta quy định, vào bữa cơm chiều cuối cùng của năm (ngày 29 hoặc 30 tháng Chạp, tùy năm thiếu hay đủ), các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên. Đây không chỉ là bữa cơm sum họp đánh dấu kết thúc một năm cũ mà còn là dịp để mời ông bà, tổ tiên về nhà đón Tết cùng gia đình.
Mâm cỗ cúng thường được bày biện thịnh soạn, đặt trang trọng trên một bàn nhỏ phía dưới bàn thờ chính. Trên bàn thờ chính lúc này thường chỉ trưng bày hoa tươi, mâm ngũ quả và một ít vàng mã mang tính tượng trưng. Sau khi sửa soạn mâm cúng tươm tất, gia chủ sẽ thắp hương lên bàn thờ, nghiêm trang đọc bài văn khấn gia tiên, sau đó các thành viên khác trong gia đình lần lượt thành kính vái lạy.
Mâm cỗ cúng tất niên trang trọng trên bàn thờ gia tiên ngày 29 Tết
Bài Văn Khấn Rước Ông Bà Tổ Tiên Ngày 29 Tết Chuẩn Xác
Hiện nay, nhiều tài liệu về văn hóa tín ngưỡng vẫn còn lưu giữ các bài văn khấn cổ truyền được sử dụng trong lễ cúng tất niên chiều cuối năm. Dưới đây là hai bài văn khấn phổ biến và chuẩn xác nhất:
Bài Văn Khấn Gia Tiên Theo Văn Khấn Cổ Truyền
(Trích từ “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” – NXB Văn hóa – Thông tin)
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ … (họ của gia chủ)
Hôm nay là ngày 29 tháng Chạp năm … (năm âm lịch)
Tín chủ (chúng) con là: … (Họ tên gia chủ)
Ngụ tại… (Địa chỉ)
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Bài Văn Khấn Gia Thần Dành Cho Gia Đình, Hộ Kinh Doanh
Một số gia đình, đặc biệt là các hộ kinh doanh, vào ngày cuối năm thường có thêm lễ cúng Gia Thần để tạ ơn thần linh cai quản đất đai đã phù hộ trong suốt một năm làm ăn. Lễ này có thể là lễ mặn hoặc chay với các lễ vật như xôi, chè, hương, hoa, trầu cau, ngũ quả, tiền vàng, trà rượu… Mâm lễ thường được đặt ở sân hoặc hiên nhà, gia chủ sẽ cúng vái hướng ra phía trước nhà.
Bài văn khấn Gia Thần ngày tất niên:
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn Thần.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần
Con kính lạy ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần
Con kính lạy các Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: …………………………………
Tuổi: …………………………
Ngụ tại: …………
Hôm nay là ngày…… tháng…… năm…., tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Qua một năm làm ăn, chúng con xin dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho chúng con mọi sự an lành và may mắn.
Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính Thần, các vị Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con, toàn gia an lạc, công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Kết Luận
Việc đọc văn khấn rước ông bà vào chiều cuối năm là một nét đẹp trong văn hóa tâm linh của người Việt, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và lòng mong mỏi sum vầy bên gia tiên trong những ngày Tết. Dù ngày nay, một số gia đình có thể gộp mâm cỗ cúng tất niên với mâm cúng giao thừa, nhưng ý nghĩa thiêng liêng của việc mời ông bà về ăn Tết và bài văn khấn vẫn giữ nguyên giá trị truyền thống. Thực hiện đúng nghi lễ và thành tâm khấn vái là cách tốt nhất để bày tỏ lòng kính trọng đối với tổ tiên.