Luật nhân quả là một lý thuyết quan trọng trong Phật giáo. Nó mô tả cách mà vạn vật trong vũ trụ hoạt động và vận hành theo quy luật nhất định này. Trong Phật giáo, ta được nhắc nhở rằng không thể thay đổi quá khứ, và tương lai vẫn chưa đến. Do đó, ta không nên lo lắng về những điều đã qua, mà hãy sống trong hiện tại và biết nhận ra chân thiện ác để duy trì chánh niệm và làm những việc lành. Bằng cách này, ta sẽ đạt được nghiệp quả lành trong cuộc sống này và cả đời sau này.
Luật Nhân Quả là Một Chân Lý
Luật nhân quả là một lý thuyết căn bản trong Phật giáo và luôn được đề cập trong tam tạng kinh điển. Đây là một lý thuyết tồn tại với ba thời gian: quá khứ, hiện tại và tương lai, không phụ thuộc vào thời gian hay không gian. Nó áp dụng cho tất cả mọi loài và vật thể trên hành tinh. Mặc dù mỗi quốc gia có thể đặt ra luật đi đường riêng chỉ áp dụng trong phạm vi của mình, nhưng luật đi đường đó có thể thay đổi theo thời gian để phù hợp với sự tiến hóa của xã hội. Điều này khác với luật nhân quả, không bị ảnh hưởng bởi thời gian và không gian.
Luật Nhân Quả và Thuyết Định Mệnh: Giống Nhau Hay Khác Biệt?
Luật Nhân Quả
Luật nhân quả là một phép tắc tự nhiên của vũ trụ để duy trì trật tự an toàn của các hành tinh. Nếu không có luật nhân quả, hành tinh sẽ bị đảo lộn và cuộc sống trên hành tinh sẽ bị tiêu diệt. Luật nhân quả không phụ thuộc vào con người hay một đấng tạo hóa nào đó, mà nó là kết quả của sự vận hành tự nhiên của vạn vật. Sự vận hành này tạo ra các duyên mới và tương tác với các duyên khác, tạo nên sự tiếp tục vận hành vô tận này. Đây là nguồn gốc của vạn vật, không có Đấng Tạo Hoá.
Thuyết Định Mệnh
Thuyết định mệnh cho rằng con người có một linh hồn cố định và một số mệnh đã được định sẵn, và con người không thể thay đổi hoặc tránh được. Nếu thuyết định mệnh là sự thật, con người sẽ trở nên tiêu cực, thụ động, yếu đuối và vô trách nhiệm. Mọi việc, cả thiện lẫn ác, đều do ý muốn của thượng đế. Tuy nhiên, để chống lại định mệnh đen tối, con người cần tạo nghiệp lành.
Con Người Có Thể Dừng Nghiệp và Chuyển Nghiệp
Con người thường rơi vào tam nghiệp thân, khẩu và ý, gây ra đau khổ cho bản thân và những người xung quanh. Do lòng tham lam, con người có thể làm những việc cướp của, giết người, làm vượt khỏi tài sản của người khác, lập kế hoạch để gian lận và kiện tụng người khác để đòi tiền bồi thường. Do lòng sân hận, con người trả thù bằng những hành động tàn nhẫn và mắng chửi người khác. Tất cả những việc này do lòng si mê tạo nghiệp ác và gây oán hận.
Tuy nhiên, nếu mọi người hiểu rõ luật nhân quả và có ý chí giác ngộ mạnh mẽ, chúng ta có thể dừng nghiệp và chuyển nghiệp. Điều này có nghĩa là chấm dứt chuỗi nghiệp lực và thay đổi số mệnh khổ đau của mình bằng cách tu tập các việc lành. Dù nghiệp lực quá khứ không thay đổi, nhưng sau khi sinh ra, tất cả những điều xảy ra đều là kết quả của nhân duyên và nghiệp báo, không phải là số mệnh định sẵn.
Luật Nhân Quả với Các Vấn Đề Tái Sinh và Cầu An Cầu Siêu
Cầu An Giúp Dân Chúng Về Mặt Tín Ngưỡng
Ngoài tính chất triết học, đạo đức và luân lí, Phật giáo cũng là một tôn giáo. Do đó, nó có những nghi thức và lễ nghi để truyền bá chánh pháp cho mọi tầng lớp dân gian. Chư Tổ sư đã nhận biết sự đa dạng của nhân loại và đặt ra nhiều nghi thức, nghi lễ như cầu an, cầu siêu và sám hối để phù hợp với từng trường hợp và hoàn cảnh của mọi người trong dân chúng.
Chẳng hạn, trong gia đình có ai đó mắc bệnh nặng, người thân cần niềm tin để giúp người bệnh lấy lại tinh thần và nhanh chóng bình phục. Họ có thể tìm đến chùa để nhờ các pháp sư làm lễ cầu nguyện để người bệnh sớm khỏi bệnh. Nếu có người trong gia đình qua đời, người thân cũng có thể đến chùa để cầu nguyện cho linh hồn của người đã khuất được vãng sinh về cõi an lành.
Cầu An Cầu Siêu Là Đúng Chánh Pháp, Thuận Nhân Quả
Cầu an và cầu siêu trong chùa là những nghi thức đúng với chánh pháp và áp dụng luật nhân quả một cách khéo léo. Những buổi lễ này giúp truyền bá chánh pháp cho dân chúng và mang lại sự bình an trong tâm hồn của mọi người. Tuy nhiên, cần phải cảnh giác với những người ngoại đạo, có thể lợi dụng chánh pháp và sự đau khổ của người khác để kiếm lợi cho bản thân. Chúng ta cần phải loại bỏ tệ nạn này.
Sự Tái Sinh Sau Cái Chết
Con người và thú vật có nhiều khác biệt về hình dạng và nghiệp thức. Tuy nhiên, qua lăng nhìn của đạo Phật, chúng ta thấy rằng cả người và thú đều có thân tứ đại bao gồm đất, nước, gió và lửa, và đều có tâm thức và Phật Tánh. Sau khi hoàn thành phước báo và tạo nghiệp không lành, con người sẽ nhận được quả đáp tương ứng, và có thể trải qua ba đường khổ là địa ngục, ngạ quỷ và súc sinh. Hoặc sau khi trả nghiệp báo, con người được đến các cảnh giới thiên, nhơn và a tu la. Sự tái sinh theo luật nhân quả xảy ra trong sáu cõi luân hồi. Vì vậy, tu tập theo đạo Phật nhằm cứu kính và giải thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi.
Nhân quả là một đạo lý tồn tại vĩnh viễn và tuần hoàn. Biết được điều này, chúng ta tự nhiên sẽ hướng đến việc trừ bỏ những việc ác và thực hiện những việc thiện. Bằng cách gieo nhân thiện, ta sẽ có quả lành. Mặc dù có thể đã làm những việc xấu trong quá khứ, chúng ta vẫn có khả năng thay đổi tất cả, miễn là có ý chí và trí tuệ.