Muốn tìm hiểu về nguồn gốc của Thần Tài, vị thần mang lại tài lộc và sự thịnh vượng, chúng ta có thể tham khảo truyền thuyết từ các nước Á Đông. Đây là một trong những vị thần quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân nơi đây.
Truyền thuyết ở Trung Quốc
Thần Tài là ai? Người ta ghi nhận rằng nguồn gốc Thần Tài xuất hiện đầu tiên ở Trung Quốc và có nhiều phiên bản truyền thuyết khác nhau. Dưới đây là hai truyền thuyết được nhiều người biết đến nhất.
Truyền thuyết thứ nhất kể rằng thuở xa xưa, có một người lái buôn Trung Hoa tên là Âu Minh. Khi Âu Minh đi qua hồ Thanh Thảo, ông tình cờ gặp Thủy Thần và được Thủy Thần tặng một người gia nhân tên là Như Nguyện.
Âu Minh đem Như Nguyện về nuôi ở trong nhà, từ đó, công việc kinh doanh của Âu Minh ngày càng phát đạt. Tuy nhiên, trong một ngày Tết, vì một lý do nào đó, Âu Minh đã đánh Như Nguyện. Như Nguyện quá sợ hãi nên chui vào đống rác và biến mất. Từ đó, Âu Minh gặp rất nhiều khó khăn trong kinh doanh và trở nên nghèo xơ xác.
Người ta cho rằng Như Nguyện chính là Thần Tài, do đó, họ đã lập bàn thờ Thần Tài. Bàn thờ Thần Tài thường được đặt ở góc khuất trong nhà. Theo truyền thống, trong 3 ngày Tết, họ không được quét dọn nhà hay làm vệ sinh bởi sợ rằng họ sẽ làm mất Thần Tài ẩn nấp trong đống rác.
Theo truyền thuyết thứ hai, hình tượng Thần Tài thường được liên kết với Phạm Lãi, một nhân vật có thật trong lịch sử Trung Quốc. Phạm Lãi là một trung thần của Việt Vương Câu Tiễn. Ông đã có công giúp vua trong cơn hoạn nạn, đồng thời cũng phò tá vua diệt trừ Ngô Phù Sai. Phạm Lãi đã giúp Việt Vương làm nên một đất nước hưng thịnh.
Tuy nhiên, sau khi đất nước ổn định, Phạm Lãi hiểu rõ tính cách của Việt Vương Câu Tiễn. Ông cho rằng vua có thể chia hoạn nạn nhưng không thể chia giàu sang. Sau khi đánh bại quân địch và cứu đất nước, vua không còn cần người như Phạm Lãi.
Phạm Lãi rất thông minh, sau khi giúp Câu Tiễn phục hồi đất nước, ông lặng lẽ bỏ trốn mà không nói một lời từ biệt. Ông đổi tên và họ. Với họ Phạm, ông đổi thành họ Đào, khiến mọi người không thể đoán được thân phận của mình.
Người ta chỉ biết ông là Đào Châu Công, một người buôn bán. Ông đã buôn bán mấy năm và trở thành người giàu có. Dù ông có nhiều tài sản, nhưng ông không tham lam và chia sẻ phần lớn của mình cho người nghèo. Số tiền còn lại, ông giữ cho bản thân và làm vốn nhỏ.
Sau đó, ông tiếp tục làm việc chăm chỉ. Mỗi mấy năm, ông lại phát tài một lần nữa. Nhờ sự hào phóng của mình, ông được người đời tôn sùng là vị thần mang lại tài lộc cho mọi người, đó chính là Thần Tài.
Truyền thuyết ở Việt Nam
Trong đời sống tâm linh của người Việt, Thần Tài là một dạng thổ thần, kiểu như Thần Đất (Thổ Địa). Ông là vị thần bảo hộ cây trái, hoa màu và đồng thời là vị thần bảo vệ tiền tài vàng bạc. Đây cũng là dấu ấn của kinh tế thương nghiệp.
Khi người dân Việt đi khai hoang, họ gặp nhiều khó khăn và từ đó, ý niệm về các vị thần hình thành và trở thành nền tảng tâm linh trên con đường mưu sinh của họ. Thần Đất là vị thần trông coi tiền tài và bảo vệ đồng thời cây trái và hoa màu, thể hiện tính chất nông nghiệp. Đây cũng là dấu ấn của thời kỳ kinh tế thương nghiệp.
Truyền thuyết ở Ấn Độ
Theo người dân Ấn Độ, nguồn gốc của Thần Tài là Bố Đại La Hán, hay còn được gọi là Nhân Yết Đà Tôn Giả (một trong thập bát La Hán).
Bố Đại La Hán là người chuyên bắt rắn. Ông mang theo một túi lớn trên lưng và đi vào rừng để bắt những con rắn độc. Ông nhổ răng của rắn rồi thả chúng đi. Do đó, hình tượng của Thần Tài là người đứng mang túi lớn và hai tay đưa lên trời cười thoải mái, tượng trưng cho sự may mắn và thành công.
Truyền thuyết ở Tây Tạng
Phật giáo Tây Tạng thờ phụng 5 vị Thần Tài, còn được gọi là Thần Tài Ngũ sắc, bao gồm Bạch Thần Tài, Hoàng Thần Tài, Hồng Thần Tài, Lam Thần Tài và Hắc Thần Tài. Trong số đó, Hoàng Thần Tài được coi là vị Thần Tài đứng đầu trong danh sách các vị Thần linh cai quản tài bạch phương Bắc và là chủ quản bảo khố. Hoàng Thần Tài là vị Thần Tài tối cao được người dân cung dưỡng.
Có nhiều truyền thuyết khác nhau về nguồn gốc của Thần Tài, tuy nhiên, truyền thuyết phổ biến nhất và nhiều người biết đến nhất là câu chuyện về Hoàng Thần Tài đã bảo vệ Đức Phật khỏi sự quấy nhiễu của yêu ma.
Hoàng Thần Tài ban đầu là Đại Bồ Tát, đã chứng ngộ 5 đạo và 10 đất. Một ngày nọ, khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đang giảng kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa trên đỉnh núi Griddhakuta ở vùng Rajgir thuộc Trung Ấn, yêu ma và quỷ thần từ khắp nơi đến gây rối, khiến núi thiêng sụp đổ.
Lúc đó, Hoàng Thần Tài hiện thân và bảo vệ Đức Phật cùng với các đệ tử, giúp họ bình an. Sau đó, Đức Phật ủy thác Hoàng Thần Tài sử dụng phép thuật và sức mạnh của mình để giúp những người nghèo khổ đi theo con đường Phật Pháp. Hoàng Thần Tài cũng được trao vai trò là Đại Hộ Pháp, bảo hộ cho các dòng truyền thừa.
Trong kinh Phật, Hoàng Thần Tài được ghi chép là một Bồ Tát từ bi, chuyên ban phát của cải vật chất và tinh thần cho chúng sinh. Ông giúp chúng thoát khỏi cảnh đói nghèo và khỏi cảnh lầm thanh.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về hình tượng của Hoàng Thần Tài cũng như các yếu tố liên quan, hãy tham khảo bài viết: Tụng niệm thần chú Hoàng Thần Tài để cầu tài lộc dồi dào, kinh doanh phát đạt. Bài viết đó cung cấp những thông tin chi tiết về cách tụng chú Hoàng Thần Tài để cầu may mắn, giàu có và thịnh vượng.